Fes el Bali, Fas’ın Fez kentinin duvarlarla çevrili antik bir parçasıdır ve Fas’ta tarihsel olarak önemli bir bölgedir. Şehir, İdris Hanedanlığı hükümdarı İdris ibn Abdallah tarafından MS 789-808 yılları arasında krallığının başkenti olarak kurulmuştur. Başlangıçta şehir Fes Nehri’nin sağ kıyısında kurulmuş ve nüfusunun büyük bölümünü Kurtuba’dan gelen mülteciler oluşturmuştur. MS 809’da Abdullah’ın oğlu II. İdris de nehrin sol kıyısında, nüfusunun büyük kısmını Kayruan’dan gelen mültecilerden oluşan başka bir müstahkem yerleşim yeri kurdu.
Nehrin her iki tarafındaki iki yerleşim, Murabıtların Muvahhidlerin yönetimi altında birleştirdiği 11. yüzyıla kadar birbirinden bağımsız olarak gelişti. 13. ve 15. yüzyıllar arasında Merinidlerin egemenliği sırasında, Fes el Bali‘nin bitişiğinde başka bir yeni kasaba olan Fez Jedid kuruldu. Bugün hem Fes el Bali hem de Fez Jedid, modern Fas şehri Fez’in ayrılmaz bir parçasını oluşturuyor ve UNESCO Dünya Mirası Sit Alanı olan Fez’in bir parçası ilan edildi.
Benzersizlik
Fes el Bali, Fas’ın İslamlaşmasının yeni yıllarında kurulan Arap-Müslüman dünyasına ait tarihi şehirlerin en güzel örneklerinden birini temsil ediyor. Aynı zamanda dünyanın en eski faal üniversitesi olan Fatima al-Fihri tarafından MS 859’da bir caminin bitişiğinde bir medrese olarak kurulan Al Quaraouiyine Üniversitesi’ne de ev sahipliği yapıyor. Yıllar içinde medrese, İslam dünyasında önemli bir manevi ve dini öğrenme merkezi haline gelen bir üniversiteye dönüştü. Bugün modern Fez şehri bu nedenle “Batı’nın Mekke’si” olarak biliniyor. Fez aynı zamanda bugün dünyanın en büyük araç serbest bölgelerinden biridir.
Fes el Bali Mimarisi
El Bali’nin dini, sivil ve askeri yapılarının mimarisi, 10 yüzyıl boyunca yaygın olan mimari ve süsleme stilleri ve tekniklerinden etkilenmiş gibi görünüyor. Bugün eski Arap-İslam dünyasına ait çok sayıda iyi korunmuş cami, konut, mekan, kale, çeşme ve medrese tarihi Fes el Bali bölgesinde bulunmaktadır. Mimari, hem yerel stillerden hem de uluslararası stillerden ilham almış gibi görünüyor. Fes el Bali binalarının ve anıtlarının tasarım ve süslemelerinde Doğu, Endülüs ve Afrika etkileri kolayca görülebilir. Antik surların mimari zenginliği, yüzyıllar önce Fes el Bali’de yaşayan insanların kültürü, yaşam tarzı ve becerileri hakkında da bir fikir vermektedir. Eski Şehir duvarı yukarıda resmedilmiştir.